MUNTHU SUTHYOVA NJINGA ULI PA MTSETSE

Mutha kuvomerezana nane kuti  mwasiya kaye zimene mumachita ndipo mukuwerenga nkhani iyiyi. Mukamaliza, muzikonzekeretsa kuchita zinthu zina. Izi ndi chimodzimodzi ndi kuzikonzekeretsa mmoyo omwe mungakhale mutapuma pa ntchito kapena  bizinezi.

Benard Chiluzi, mphunzitsi wa kayendetsedwe kabwino ka chuma  kuchokera ku old mutual, wadandaulira a Malawi  kuti adzikhala akuikiza ndalama  ngati njira imodzi  yozikonzekeretsa kupuma pa ntchito. ” Chiri chonse chimene munthu umapanga umachipanga kwa kanthawi , imakwana nthawi  yokuti zimenezija umasiya. Mphanvu  zikakuthera ,udzidzatani?,  udzikadyanji?, ukakhala moyo wa mtundu wanji?.Kulembedwa ntchito  kapena  kuchita Malonda  sungapange uli ndi zaka makumi asanu ndi atatu. Tikuyenera kudzikonzekeretsa chifukwa  mmoyo uno muli nthawi yopeza ndi nthawi  yosapeza”. Chiluzi, watero.

Mkuluyu, wapereka chitsanzo cha kuthyova njinga, kuti munthu sumathyova njinga uli pa mtsetse. Umayenera kuzikonzekeretsa kuthyova njinga yo ukamakwera mtunda. Iye,wati munthu ukakhala  pa bizinezi kapena ntchito, umakhala ngati uli pa mtsetse.

Chiluzi, wapempha anthu omwe ali pa ntchito yolembedwa kuti asamadalire ndalama za penshoni, popeza sizimakwanira kaamba koti imakhala theka la ndalama ngati zidzakhale zochulukirapo ndipo zotsalazo amazigawa pa zaka khumi. Iye,walimbikitsa anthu kuti adziikiza ndalama ku kampani ya Old Mutual , kuweta zifuyo ngakhale  kumanga nyumba zobwereketsa. “Munthu okalamba wa pa ntchito  kapena  ochita malonda umasanduka bwenzi la Matenda.Ukakhala pa ntchito kapena  Malonda, ukuyenera uzikonzekeretse kumadzalipirako ndalama za ku chipatala(medical scheme)”.

Mphunzitsi wakayendetsedwe kabwino ka chuma-yu , wati pali zifukwa zambiri  zimene anthu akuyenera kuzikonzekeretsa  poikiza ndalama  ndi cholinga  chokuti zidzawathandize iwo eni ngakhale okondedwa awo. Chimodzi  mwa zifukwazi ndi ngozi ya maliro, yomwe imadza mwa dzidzidzi ndipo imapindula kwambiri kwa munthu amene  amaikiza ndalama  komanso imapeputsa anthu otsala pa ndalama  zomwe akadagwiritsa ntchito  poyendetsa mwambo wa Maliro.

Benard Chiluzi, wapempha anthu  kuti akafika zaka makumi awiri  ndi mphambu zisanu, akuyenera kudzikonsekeretsa ngati akupanga  Malonda kapena  walembedwa ntchito.  Mkuluyu,  wati ngakhale munthu atayamba kupeza ndalama ali ndi zaka makumi awiri, ndiwololedwa kuyamba  kudzikonsekeretsa poikiza ndalama. “Kwa munthu amene ali ndi moyo ndipo akugwira ntchito, ali ngati  munthu amene ali pa makina a mpweya wa okosijeni ndipo ikachotsedwa munthuyo amatha kufa”.

A Chiluzi,  ati Kampani  ya Old Mutual ndiyokonzeka kuphunzitsa anthu za kasungidwe ka ndalama mwa ulere.

Kampani  ya Old Mutual, idayamba ntchito zake mchaka cha 1954 mdziko muno  ndipo imalimbikitsa anthu kuikiza ndalama,kubwereka ndalama komanso ndondomeko zoyendetsera mwambo wa Maliro , pongotchulapo zochepa chabe.