NYENGO YA MDZIKO LA MALAWI YASANDULIKA

Zovala zomwe anthu timavala zimagwirizana ndi nyengo, ntchito zathu zimene zimachitika malingana ndi Nyengo. Tikawunikira nyengo ya mvula  kuno kwathu ku Malawi ,nayo idasintha.

Chifundo Dalireni , yemwe  ndi mmodzi mwa akatakwe a zachirengedwe watsimikiza kuti nyengo idasintha.”Nyengo idasintha pafupifupi pa dziko lonse lapansi”. Katswiriyu wafotokoza kuti kudula mitengo, kutulutsa utsi kwambiri ku  ma fakitale ndi zina mwa njira zomwe zakolezera kusintha kwa nyengo.

Dalireni, wadandaula kuti ngati dziko nkhani yosamalira za chilengedwe zikutivuta .  “Anthu tikudula mitengo mwa chisawawa, ndipo kuti  mitengo idulidwe ndi chifukwanso chakuti anthu tikuchulukana. Kale kudalibe Area 49 komanso  Bwalo la ndege la chileka  kudalibe nyumba za anthu ogwira ntchito.  Koma lero kuli nyumba zambiri ndipo kudula mitengo kukuchitika komanso anthu akutsegula ma Fakitale”.

Namandwa pa nkhani za chilengedwe yu ,wavomereza kuti dziko lino lipitirira kukhala pa chiopyezo  chokudza kaamba ka kusintha kwa nyengo  ngati anthu tingapitirize kusasamala za chilengedwe.  Mkuluyu,   wati Boma palokha siringakwanitse kusamalira mitengo. Iye, wapempha anthu kuti aliyense atengepo gawo posamalira mitengo. Dalireni  ,wachenjeza  anthu kuti asamalime ndi kumanga nyumba kufupi ndi kumitsinje komanso kuotchya makala.

Kupezeka kwa zophikira za makono ngati  Gas, Dalireni  wati iyi ndi njira imodzi yosonyeza kuti dziko likuyesetsa kulimbana ndi mchitidwe owotchya makala.”Sitinganene kuti tikuchita bwino koma tikuyesetsa. Mukayenda mma town pali  Malo ambiri  amene akugulitsa zophikira za  makono ndi Gas. Pali  project ya dziko la America  ndi dziko la Britain,  yotchedwa modern cooking,  chitukuko chimenechi ncha mma town  kuti anthu asamakhale ndi maganizo akuti makala ndi otchipa kuposa magetsi kapena gas”.

Chifundo, wamema anthu mdziko muno kuti adzigwiritsa ntchito  gas pophika. Kumbali ya kuopsya kogwiritsa ntchito gas ngati  momwe ena amayenera, Katswiriyu  wati anthu amaphunzitsidwa bwinobwino  momwe angagwiritsire ntchito  gas.

Dalireni, wanena poyera kuti  anthu a ndale amakolezera mchitidwe odula mitengo mwa chisawawa powateteza anthu ndi cholinga chofuna kukhala okoma kwa anthuwo.

Pa  nkhani  yogwiritsa ntchito  mapepala a plastic opyapyala, Katswiri wa zachirengedwe-yu wapempha a Bwalo la milandu , kuti liyesetse kuthetsa mchitidwe opanga ma plastic opyapyala. Chifundo  wafotokoza kuti  mapepala opyapyala amatenga zaka zoposa zana limodzi kuti awole  kotero ali ndi kuthekera koononga  nthaka komanso kuyambitsa  nthenda ya cancer. “Pa Kenya pomwepa kuti munthu watsika ndege, amanena kuti   ngati uli ndi mapepala opyapyala amakusiyitsa nkukugulitsa ena oyenerera”.

Chifundo, wapempha kuti anthu athandize luso la makono pothana ndi nkhani  ya  mapepala opyapyala. Katswiriyu wapemphanso amalawi kuti aliyense atengepo mbali posamalira chilengedwe.

Dziko  la   Malawi lakhala likukumana ndi ngozi zokugwa kaamba ka kusintha kwa nyengo. Mwachitsanzo, mchaka cha  2023,  miyanda miyanda yaanthu idapululuka kaamba ka namondwe   wotchedwa Freddy  yemwe adaomba mchigawo cha kumwera kwa  dziko  lino.